Olej to nazwa jednej z technik malarskich i rodzaj farb złożonych z mieszaniny oleju lnianego z odpowiednimi pigmentami. Malarz pokrywa naprężone, zagruntowane podobrazie (najczęściej jest nim gładka deska lub płótno) farbą. W przeciwieństwie do innych technik malarstwo olejne nie wymaga od twórcy dużej cierpliwości, czasu i specjalnych umiejętności. Dlatego wielu współczesnych artystów uważa olej za jedną z wdzięcznych, łatwiejszych technik malarskich umożliwiających nanoszenie poprawek. Duża swoboda w łączeniu barw, efekt połysku i matu, półprzejrzystość i wzajemne przenikanie się kolorów to nie jedyne zalety obrazów olejnych. Kompozycje tworzone w ten sposób szybko wysychają, są trwałe. Wymagają jednak konserwacji, bo na powierzchni obrazów pojawiają się charakterystyczne krakelury, czyli spękania. Artyści tworzą dzieła na dwa różne sposoby. Technika klasyczna (warstwowa, laserunkowa) cieszyła się dużą popularnością w XV i XVI wieku. Na cienką monochromatyczną podmalówkę temperową lub olejną, złożoną z warstwy barwionego werniksu, szelaku nakładano kilka lub kilkanaście warstw pół kryjących laserunkowych farb. Dużo łatwiejsza była metoda alla prima. Malarze kładli w XVIII wieku na płótno jedną bardzo grubą, kryjącą warstwę farb olejnych.. Z czasem technika ta ewoluowała i zamiast szpachli i twardych pędzli malarze używali przypadkowych przedmiotów. Takie rozwiązanie do perfekcji opanował, m.in. Jackson Pollock.
Tworzenie obrazów olejnych nie byłoby możliwe gdyby nie sprawdzona od wieków receptura produkcji farb. Umieszczane w ołowiano - cynowych (później aluminiowych) tubach farby wykonywano z naturalnych pigmentów, np. sproszkowanych minerałów. Łączone z olejami roślinnymi zachwycały intrygującymi, głębokimi barwami. Wykonywanie w ten sposób farb było zajęciem pracochłonnym, dlatego naturalne pigmenty zastąpiono syntetycznymi. W XX wieku nastąpił przełom technologiczny. Coraz częściej wykonywano wodorozcieńczalne farby, nie ustępujące naturalnym pigmentom.
Po raz pierwszy obrazy olejne zaczęto tworzyć jeszcze w średniowieczu, jednak ta technika malarska nie spotkała się z dużym zainteresowaniem artystów. Wszystko zmieniło się w XV wieku za sprawą Jana van Eycka. Niderlandzki malarz uwielbiał eksperymentować z olejem, dodawał do niego różne olejki i sykatywy. Dzięki temu malarze coraz chętniej sięgali po wdzięczną, jedną z łatwiejszych technik. Dzięki wynalazkom van Eycka artyści nie musieli czekać na długie wysychanie płócien, w rezultacie malarstwo olejne stało się bardzo popularne w epoce renesansu. Doskonale w tej technice czuli się renesansowi malarze, tj. Rafael, Leonardo da Vinci, Antonello da Messina czy Michał Anioł. W XIX wieku w farbach olejnych zakochali się impresjoniści. Claude Monet, August Renoir czy Georges Seurat chętnie zabierali je w teren. Również i dziś wielu współczesnych twórców na czele z Tomaszem Alenem Koperą, Krzysztofem Hekselem i Jarosławem Jaśnikowskim, nie wyobraża sobie życia bez malarstwa olejnego.
