Malarstwo olejne - poznaj historię tej techniki

Dopiero w XV w. Jan van Eyck na nowo opracował olej, poprzez dodanie do niego lotnych olejków, które czyniły go rzadszym oraz wprowadził sykatyw, co przyspiesza wysychanie. W ten sposób technika olejna zbliżyła się do techniki wodnej, przez co była zdecydowanie bardziej dostępna i łatwiejsza do wykorzystania w malarstwie. 

Techniki malarstwa olejnego

Wyróżniamy dwie techniki malarstwa olejnego:

• Klasyczna czyli warstwowa - wywodzi się z technik temperowych, rozwijana od XV/XVI wieku. Efektem stosowania tej techniki jest wyjątkowa kolorystyka i głębia kolorów. W technice klasycznej możemy wyróżnić następujące warstwy:
  • Podkład, grunt - barwna zaprawa
  • Monochromatyczna podmalówka temperowa lub olejna - cienka warstwa
  • Imprimitura - warstwa barwnego werniksu lub szelaku
  • Kilka lub kilkanaście warstw półkryjących farb olejnych.
• Alla prima (“od pierwszego razu”) rozwijana od XVIII wieku polega na nałożeniu jednej warstwy kryjących farb olejnych mieszanych na palecie lub nawet bezpośrednio na obrazie.

Najpopularniejsze oleje w malarstwie

Oleje roślinne

Oleje roślinne otrzymywane z nasion roślin i należące do tłuszczów pochodzenia roślinnego. Składają się, podobnie jak tłuszcze roślinne, z węgla, wodoru i tlenu. Pod względem chemicznym to związki bardzo złożone, których ważniejszym składnikiem są związki kwasów tłuszczowych z gliceryną, w związku z czym oleje te noszą nazwę glicerydów. Glicerydy w pewnych warunkach tworzą mydła i wyzwalają glicerynę, dlatego też oleje te nazywamy „zmydlającymi się”.

Oleje są to nielotne, bezbarwne lub zabarwione gęste ciecze. Nie łączą się z wodą, a także nie rozpuszczają się w niej, są lżejsze i zawsze wypływają na wierzch. Natomiast łatwo rozpuszczają się w eterze, siarkowodorze, chloroformie i olejkach lotnych.

Najpopularniejszymi olejami są: lniany, orzechowy, makowy.

Olejki lotne

Niektóre ulatniają się na powietrzu bez reszty, inne tylko częściowo, tworząc ciało stałe. Składem swoim należą głównie do węglowodorów. Do olejów ulatniających się bez reszty należą produkty pochodzące od nafty i smoły pogazowej. Większość z nich należy do substancji mało aktywnych chemicznie (oleje mineralne). Nazywamy je olejami niezmydlającymi się.

Najpopularniejszymi olejami jest terpentyna (francuska), olej balsamu kapajskiego, oleje kopolowe i bursztynowe.

Malarstwo olejne obecnie

Dopiero po 300 latach niezmiennej receptury produkcji farb olejnych, na początku XX wieku nastąpiła ważna zmiana. Farby zaczęto pakować w tuby, co pozwoliło na ich łatwe przenoszenie. Wpłynęło to między innymi na rozwój impresjonizmu. Obecnie, aby zmniejszyć ceny farb i jeszcze bardziej ułatwić pracę artystom stosuje się farby alkidowe (szybkoschnące) lub farby olejne wodorozcieńczalne, które opracowano pod koniec XX wieku.

Zapoznaj się z naszą galerią obrazów olejnych!